Etkili Liderlerin Ortak Özellikleri Nelerdir?

LİDERLİK NEDİR?

İş dünyasında yıllardır tartışılan, hakkında konferanslar verilen hatta üzerine kitaplar yazılan önemli konulardan biri de liderlik.

Liderlik, 1900'lü yıllarda insanın doğuştan sahip olduğu bir takım kişilik özelliklerine bağlanıyordu. Lider denildiği zaman coşkulu, hitabeti güçlü, insanları etkileyen, kitleleri arkasından sürükleyen, sosyal ilişkileri güçlü ve karizmatik bir karakter geliyordu insanların aklına.

Günümüzde bu görüş hala kabul görse de liderliğin sadece doğuştan gelen kişilik özelliklerine bağlı olmadığı insanların sonradan edinebilecekleri bir yetkinlik olduğu görüşü hakim. Farklı teorilere ve anlayışlara rağmen liderlik özünde bazı değişmez özellikleri barındırır.

ETKİLİ LİDERLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Kurum kültürüne inanırlar

• Bir kurumun başarısındaki en önemli sac ayaklarından biri yönetilme biçimidir. Kurum kültürü en tepeden başlayarak inşa edilir. Kültürü belirleyen ve oluşmasını sağlayan kurumların üst yönetimidir. Ekiplerin davranış modelini ve kültürünü belirleyen ise ekiplerin lideridir.
• Etkili liderler, çalışanlara talimatlar vermek yerine destek ve rehberlik sunmayı, içlerindeki potansiyeli açığa çıkaracak motivasyonu sağlamayı ve sürekli değişen ortamlara uyum sağlamayı öğrenebilecekleri bir modellemeyi kurum kültürü haline getirirler.

"Liderler vizyoner, koç, mentör, öğretmen ve öğrencidir"

Vizyon sahibidirler

• Vizyon sahibi liderler, geleceği önceden görür ve çalışanlarını büyük hedefe maksimum performansla yönlendirir.
• Vizyoner liderler, çalışanları ortak idealde buluşturur ve onlara büyük resmi gösterir. Çalışanların deneyler yapmasına ve risk almalarına izin verir. Genel resmi bilmek, çalışanlara yol gösterir ve beklentileri anlamalarını sağlar. Kişilerin tek gaye için çalıştıklarını bilmeleri liderine ve işlerine bağlılık duygusunu pekiştirir. Vizyon sahibi liderler çalışanların aidiyet duygularını besler ve kalıcı olmalarını sağlar.
• Vizyoner liderlik özellikle kaos dönemlerinde çok etkilidir. Köklü değişimlere ve dönüşümlere liderlik edenler "vizyoner" olmak zorundadır.

İnsan odaklı çalışırlar

• Liderlerin asla kaybetmemesi gereken bir davranış modelidir. Etkili liderler, tarafsız ve fırsat eşitliği anlayışıyla kariyer yönetimi yaparak, çalışanların performans ve motivasyonlarını maksimum düzeyde tutmalarını sağlayan bakış açısına sahiptirler.
• Liderler, çalışan hatalarının gelişimin parçası olduğuna inanır, eleştirilere ve farklı görüşlere açık olurlar. Gerek iç gerekse dış etkenler tarafından kolay manipüle edilmezler. Bu durum şirketlerin uzun vadeli hedeflerini gerçekleştirmelerine imkan tanır.

"Liderlik, vizyon oluşturma ve ilham verme sürecidir"

İlham verirler

• Liderlik, insanları yönetmek kadar, onlara esin kaynağı olma, motivasyonu sağlama, gönüllü katılımı teşvik etme ve kendi içlerindeki lideri ortaya çıkarma işidir.
• İlham kaynağı olabilmek liderliği güçlü biçimde destekleyen duygusal zeka gerektirir. İlham vermeyi özgüven, öz bilinç ve empatiden oluşan duygusal zekayla birlikte kullanan bir lider, doğru olan bir hedef belirler ve bunu ekibinin ortak değerleriyle uyumlu hale getirir.
• Duygusal zekası yüksek olan liderler, bulundukları ortama ahenk katarlar. Ahengin olduğu organizasyonlarda başarı şansı çok yüksektir. Duygusal zekası yüksek olan liderler, çalışanlarında ilham, tutku ve coşku uyandırırlar.

Yetenek avcısıdırlar

• Üstün nitelikli insanları keşfetmek, onları eğitmek ve şirkette tutmak konusunda uzmandırlar. Liderlik vasfına sahip yöneticiler, hangi çalışanın hangi yeteneğe sahip olduğunu ve bunu iş süreçlerinde nasıl değerlendirebileceğini öngörme yetisine sahiptir. Başarılı lider rekabetten korkmaz aksine yetenekli ve motivasyonu yüksek çalışanların şirketin yeni liderlerine dönüşmesine izin verir.

"Liderlik zayıfladıkça çalışan bağlılığı düşer"

Bağlılık yaratırlar

• Bağlanma iki taraflı bir ilişkidir ve her iki tarafın da birbirinin ihtiyaçlarını karşılaması ile gelişir. Çalışanlar kendilerine sağlanan maddi imkanların yanı sıra kendilerini geliştirmek ve statü sahibi olma içgüdüsü ile çalışırlar.
• İşlerine bağlı çalışanlar daha pozitif bir müşteri deneyimi yaratarak müşteri sadakat oranını yükseltirler. Bu durum tavsiye, yeniden ve ek satış yapılmasına dolayısıyla gelirlerinin artmasına neden olur.
• İşlerine bağlı çalışanların şirketten ayrılma oranları da daha düşüktür. Bunun sonucunda sürekli yeni insan kaynağı arayışı için zaman ve emek kaybı yaşanmaz.

"Kiminle beraberseniz, ona dönüşürsünüz"

Dönüştürürler

• Dönüştürücü liderlik teorisi, insanın içindeki iyiyi ortaya çıkarma anlayışına dayanır. Dönüştürücü liderler, iddialı fakat bir o kadar da alçakgönüllüdürler.
• Kendilerini ön plana çıkarmak yerine, çalışanların daha güçlü ve başarılı olması için emek verirler. Dönüştürücü liderler, ödül ve cezaya dayanan bir yönetim anlayışıyla hareket etmezler, çalışanların içindeki gücü ortaya çıkarmak için misyon üstlenirler.

Muhakeme yeteneğine sahiptirler

• Muhakeme, fikirleri şekillendirmek ve karar vermek için kişisel özelliklerle gerekli bilgi ve deneyimi bir araya getirme becerisidir. Muhakeme yeteneğine sahip liderler, açık ve net bir bilginin ya da öngörülebilir bir yolun olmadığı durumlarda doğru tercihler yapabilme yetisine sahiptirler.

"Lider, eğer güven oluşturabiliyorsa o liderlik sürdürülebilir liderliktir"

Güven verirler

• Başarılı liderlerin en temel özelliği güven vermeleridir. Tutamayacakları sözler vermez, yapamayacakları vaatlerde bulunmazlar.
• Güven, çok zor kazanılsa da çok kolay ve çabuk kaybedilebilir. Karşılıklı güven ortamının oluşmadığı iş ortamlarında çalışanlar verimsizleşir ya da liderlerine güvenmedikleri için kurumla yollarını ayırma noktasına kadar gelebilirler.
• Oysa çalışanlar kendilerini güvende hissettikleri zaman gerçek performanslarını açığa çıkarırlar. Aksi halde enerjilerini işlerini en iyi şekilde yapmak yerine en az zarar görecekleri biçimde yapmaya harcarlar. Bir zaman sonra bu durum şirket kültürü haline gelir.
• Sarsılan güven duygusunun yeniden tesisinde; şeffaf olmak, dürüst olmak, hakkaniyetli olmak ve açık iletişim şarttır.

"Başarılı liderler için 'Ben' değil 'Biz' vardır!"

Ekip ruhuna inanırlar

• Liderler farklı inançlara, değer ve ideallere sahip insanların bir amaç uğruna birlik içinde çalışabilecekleri zemini hazırlar. Hedefe ulaşmak için birlik içinde çalışan ekip ruhuna inanırlar.

Güçlü iletişime sahiptirler

• En önemli liderlik özelliklerinden biri de güçlü iletişim yeteneğidir. Başarılı liderler açık ve net bir iletişim sergiledikleri kadar iyi bir dinleyicidir.
• Aslında hayatın her alanında bir çok sorunun kaynağı iletişimsizliktir. Özellikle iş hayatında sağlıklı iletişim kurabilmek, başarının temel şartıdır. Etkili liderler çalışanlarla paylaşımda bulunmayı kayıp değil kazanç olarak görürler. Çünkü güzel olan her şeyin paylaştıkça çoğaldığını bilirler.

"Liderler kendini ideallerine adar"

Hedef odaklı çalışırlar

• Etkili liderler, net hedefler belirler ve adımlarını bu hedeflere göre atar. İdeallerine ulaşabilmek için daima planları vardır. Karşılarına çıkan engeller olsa da yılmadan, bıkıp usanmadan çalışırlar ve hedeflerinden şaşmazlar.

Kararlıdırlar

• Hangi koşul altında olursa olsun en doğru kararı alabilme yetisi ve doğru kararlara imza atma potansiyeline sahiptirler.

İşlerine tutkuyla bağlıdırlar

• Liderler amaçlarına tutkuyla bağlıdır. Tutkulu liderleri en iyi anlatan şey dışa dönük, aktif ve coşkulu olmalarıdır. Onları başarıya götüren de sahip oldukları tutkudur.

"Liderlik, rütbe, ayrıcalık, unvan veya para demek değildir, liderlik sorumluluktur"

Sorumluluk alırlar

• Liderlik, ayrıcalıklar üzerine inşa edilemez; sürdürülebilir ve samimi gayretlerle güven kazanmak gerekir ve güven kazanmak, kişisel çıkarları bir kenara bırakarak sorumluluk almaktan ve sorunlara çözüm üretmekten geçer.

Farklı perspektife sahiptirler

• Etkili liderler hemen hemen her konuda farklı bakış açısı geliştirirler. Sektörün eğilimlerini ve anlık gelişmeleri yakından takip ederek yeni iş fikirleri üretmek konusunda ustadırlar. Çalışanlara da yeni çözümler konusunda ilham kaynağı olurlar.

Sonuç odaklıdırlar

• Liderlik yalnızca bir yön tayin etme ve hedef koyma işi değildir. Etkili sonuç alabilmek için yalnızca vizyon belirlemekle yetinmezler aynı zamanda etkin çalışma, disiplini sağlama ve verimlilik konularında da liderlik ederler.

"Liderin pusulası doğruluktur"

Eşitlik ve adalet duygusu ön plandadır

• Etkili liderlerin ortak özelliklerinden biri de çalışanlarına karşı eşit ve adaletli davranmalarıdır. Aksi halde dışlanma duygusuna kapılan çalışanlar motivasyon kaybı yaşar ve işte verimlilik düşer.

Dürüst olurlar

• Dürüstlük beklerken dürüst olunmazsa, saygı beklerken saygı gösterilmezse, bilgi isterken bilgi paylaşılmazsa, belirli bir zaman sonra hiyerarşik yapıda sarsıntılar başlar.
• Kendisine ve etrafına dürüst davranan liderlerin başarılı olmalarıyla birlikte daha çok sevildikleri de bilinen bir gerçek.

"Organizasyonlar, liderleri çalışanlarını verimli bir şekilde etkileyip yönlendirebildikleri oranda etkilidir"

Empati kurarlar

• Başarılı liderler ekipleriyle empati kurarak, onları anlayarak işbirliği yaparlar. Beraber çalıştıkları kişilerin enerjilerini doğru yönlendirip, kaynakların en etkin şekilde kullanılmasına olanak sağlarlar.

Motivasyon sağlarlar

• Liderlik, tek başına değil insanlarla birlikte başarılı olma işidir. Çalışanların motivasyonunu sağlamak, onları teşvik etmek ve ilham kaynağı olmak, liderliğin temel görevlerindendir. Çünkü iyi motive olmuş çalışanlar, beklenilenin çok daha üstünde performans sergiler.

"Liderler çalışanlarla birlikte omuz omuza yürüyerek sonuç alır"

İyi bir rol modeldirler

• Liderler, etrafındakileri gerek etkili hitabet güçleriyle gerekse sahip oldukları bilgi ve vizyonlarıyla etkileyen ve sürükleyen bir yapıya sahiptir.
• Sahip oldukları güçlü sosyal değerler sayesinde çevrelerinde yarattıkları etkiyle, örnek kişilik ve tutarlı davranışları, diğer insanlar için önemli bir rol modeldir.

Erdemlidirler

• Liderlerin erdemli olması ve etik davranması oldukça kayda değer. Sürdürülebilir liderlikte kişisel bütünlük ve etik davranış modeli her geçen gün daha değerli hale geliyor.

Çalışanlarla sosyalleşirler

• Liderler, çalışanların kendilerini motive edecekleri ve yaptıkları işe bağlanabilecekleri ortamlar yaratırlar. Etkili liderler, çalışanları ile sosyalleşir, onların gelecek hedefleriyle ilgili içsel motivasyonlarını açığa çıkartır ve bu hedefleri işin tanımı ile ilişkilendirirler.