Deepfake Nedir? Nasıl Kullanılır? Deepfake Kullanmak Suç Mu?

Deepfake teknolojisi ne demek?

Son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz deepfake İngilizce "deep learning, derin öğrenme" ve "fake, sahte" kelimelerinin birleşmesinden oluşan bir kavramdır. Dijital çağın tehlikesi olarak nitelendirilen deepfake, derin kurgu veya derin sahte anlamındadır.

Deepfake teknolojisi kişilerin ses, yüz ve hareketlerini gerçeğe en yakın şekilde taklit etmek ya da değiştirmek için yapay zeka araçlarıyla fotoğraf, video ve seslerin kullanılmasıdır.

Deepfake ile bir fotoğraftan, tablodan yüksek gerçekliğe sahip, konuşan, gülen fake videolar oluşturulabilir. Aynı zamanda bir videodaki konuşma, kolaylıkla değiştirilerek yeniden düzenlenebilir. Tablolardaki portreler hareket ettirilebilir ya da hayatta olmayan ünlü bir kişi yeniden konuşturulabilir. Tüm bunların yanı sıra deepfake ile sıfırdan bir fotoğraf oluşturmak da mümkündür.

Son günlerde bir çok siyasetçi ve ünlü kişilerin deepfeak videoları sosyal medya platformlarında paylaşılıyor. Her gün yoğun bir biçimde enformasyona maruz kalan kişiler gerçek ile gerçek olmayanı ayırt etmekte zorlanabilir ve deepfake videoların gerçekliğini sorgulayamayabilir. Bu yönüyle deepfake, kişileri manipüle etmek için kötü niyetli hesaplar tarafından kullanılabilir.

Deepfake ne işe yarar? Deepfake nerelerde kullanılır?

Deepfake, sinema sektörü, reklam piyasası, kişisel maksatlar, kurum veya kişileri itibarsızlaştırma, siyasi veya finansal kazanç elde etme vb. durumlarda kullanılabilir. Örneğin, hayatını kaybetmiş olan sinema sanatçısı bu teknoloji ile yeniden seyirci ile buluşturulabilir. Bir siyasetçi gerçekte olmayan konuşmayı yapmış gibi gösterilebilir.

Deepfake teknolojisinin, kötü niyetli kişilerin kullanımımı durumunda önemli risk ve tehlikeleri içinde barındırdığını unutmamak gerekiyor.

Deepfake nasıl kullanılır?

Deepfake pek çok yöntemle oluşturulabilir. En çok rağbet gören yöntem ise yüz değiştirmedir. Herhangi bir kişi, olmadığı bir video veya fotoğrafa yapay zeka teknolojisinin derin öğrenme algoritmalarını kullanarak eklenebilir.

Deepfake oluşturmak için bir video belirlemek ve bu videoda olması istenen kişinin fotoğraf ve videolarından oluşan klasöre sahip olmak gerekir. Kişi ve hedeflenen video birbirinden çok farklı da olabilir. Otomatik kodlayıcı, kişinin çeşitli açılardan görüntülerini belirleyerek, hedef videodaki benzeyen kişi ile eşleşmesi için çalışır.

Unutulmamalıdır ki, bu durum kişinin onayı ve bilgisi haricinde gerçekleştiği zaman pek çok önemli sorunlara neden olabilir.

Deepfake faydaları nelerdir?

Sinema ve televizyon piyasasında kullanıldığı zaman hatalı olan replikler yeni bir çekime ihtiyaç duyulmadan düzeltilebilir. Böylelikle zaman ve maliyetlerden tasarruf etme imkanı doğar.

Deepfake kullanmak suç mu? Deepfake nasıl bir tehlike oluşturuyor?

Deepfake ilgili kişilerin, kişisel verilerinin manipule edilmesine neden olabilir. Sahte görüntüler ve sesler ile siber zorbalık, malipülasyon yapma, dolandırıcılık, finansal zarara uğratma vb. tehlikelere neden olabilir. Özellikle çocuk ve yaşlı insanlar şantajla çıkar amaçlı kişiler için hedef konumdadır.

Ses, görüntü gibi kişisel veriler, farklı kişisel verilerle birleştirilerek realiteden uzak bir kişisel veri ortaya çıkmaktadır. Bu sahte içerikle kişileri aldatmak mümkündür. Bu bakımdan deepfake içeriklerde KVKK'ya yönelik suçların ortaya çıkması muhtemeldir.

KVKK cezaları hakkında ayrıntılı bilgi almak için KVKK Cezaları Nedir? KVKK İdari Para Cezaları Nedir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Deepfake nasıl anlaşılır?

Bir içeriğin deepfake olup olmadığını aşağıdaki sorgular doğrultusunda anlamak mümkündür.

Videodaki kişinin normal olmayan göz hareketleri var mı ya da göz kırpıyor mu?
Kişinin yüzü çok mu kırışık ya da çok mu pürüzsüz bir cilde sahip?
Kişinin gözlüğü var ise gözlük parlıyor mu ya da kişinin hareketiyle orantılı olacak şekilde parlamanın açısı değişiyor mu?
Kişinin yüzündeki ifade, konuşmasıyla doğru orantılı mı?
Kişinin kafasının hareketleri, vücudundan bağımsız mı hareket ediyor ya da vucüt hareketiyle orantılı mı?
Kişinin saçlarındaki tutamlar uyumlu mu?
Dişlerin ana hatları mevcut mu?
Video yavaşlatıldığı zaman normal olmayan görüntü oluyor mu?
Sorulara mantık çerçevesinde cevaplar veriyor mu?
Ses tonu doğal mı yoksa robotik bir ses tonuna mı sahip?

Deepfake tehlikelerine karşı alınacak önlemler nelerdir?

Deepfake içerikler oluşturmak için en önemli kaynak sosyal medya platformlarıdır. Bu nedenle bu mecralarda paylaşılan kişisel verilere çok dikkat etmek gerekir. Deepfake videoları oluşturabilmek için ses ve görüntü verileri kullanıldığı düşünülürse sosyal medyada görüntü ve ses videoları paylaşırken ekstra hassasiyet göstermek gerekir.

Deepfake tehlikelerine karşı kurumlar, ağ ve siber güvenlik operasyonlarını daha etkin yönetmelidir. Merkezi bir sistemle izleme ve raporlama birimi oluşturulmalı ve şirket içi iletişim kanalları güçlendirilmeli.

Dijital kimliğe sahip kişilerin anti-deepfake yazılımlar kullanmaları önemlidir. Bununla birlikte siber güvenlik şirketlerinin, deepfake ile yapılabilecek siber saldırılara karşı savunma metotları geliştirmeleri gerekmektedir.