HKS'ye Kayıtlı Komisyoncu ve Tüccarların e-Belge Zorunluluğu Nedir?

509 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği ile "Komisyoncu" veya "Tüccar" olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükelleflere 1/1/2020 tarihi itibariyle e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu ve e-Defter Uygulamalarına geçiş zorunluluğu getirildi.

Kapsama 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda "Komisyoncu" ve "Tüccar" olarak tanımlanan mükellefler girmektedir.

Komisyoncu kimdir?

Malların toptan satışı amacıyla kendi adına ve başkası hesabına komisyon esası üzerinden çalışan meslek mensubudur.

Tüccar kimdir?

Malların toptan satışı amacıyla kendi adına ve hesabına çalışan meslek mensubudur.

Bu kapsamda ilgili Kanununda "Tüccar" ya da "Komisyoncu" tanımına girmeyen mükelleflerin (Örneğin: pazarcı, seyyar olarak sebze ve meyve satışı yapanlar, bütün satışlarını perakende olarak gerçekleştiren manav, market vs. işletmeler) belirtilen e-Belge uygulamalarına geçiş zorunluluğu yoktur.

Hal Kayıt Sistemi (HKS) Bildirim Yapan Mükelleflere e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye, e-MM ve e-Defter Uygulamalarına Geçiş Zorunlu Mu?

Hal Kayıt Sistemine bildirim yapma yükümlülüğü bulunanlar (Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik' in 40. Maddesinde "Bildirimci" olarak belirtilenler) arasından "Tüccar" ve "Komisyoncu" olarak yer verilen mükellefler kapsama girmektedir.

Bildirimciler arasında yer alan ancak "Tüccar" veya "Komisyoncu" sıfatına sahip olmayan:

• Sınaî üretimde kullanmak üzere mal satın alan sanayicilerin,
• İhraç etmek üzere mal satın alan ihracatçıların,
• İlgili mevzuatı çerçevesinde mal ithal eden ithalatçıların,
• Üretici örgütlerinin,
• Üreticiden temin ettiği malları, tüketiciye satan market, manav, pazarcı ve diğer perakendecilerin,
• Üreticiden temin ettiği malları sadece kendi tüketiminde kullanan lokanta, otel, yemekhane, hastane ve yurt gibi kuruluşların, e-Belge uygulamalarına geçiş zorunluluğu yoktur.

Sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden Tüccar ve Komisyoncuların tamamının Hal Kayıt Sistemine kaydolması ve alım satım faaliyetleri ile aracılık faaliyetlerinin Hal Kayıt Sistemine bildirilmesi gerekmektedir. Hal Kayıt Sistemine kayıtlı olunmaması; e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye ve e-Müstahsil Makbuzu düzenleme zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

HAL KAYIT SİSTEMİNE (HKS) TABİ OLAN MÜKELLEFLERİN E-BELGE DÜZENLERKEN DİKKAT ETMELERİ GEREKEN HUSUSLAR NELERDİR?

• Düzenlenecek e-Fatura, e-Arşiv Fatura ve e-İrsaliye belgeleri için; belgenin senaryosu "HAL", belgenin tipi mükellefin tipine göre "KOMİSYON" ya da "SATIŞ" olmalıdır.
• Düzenlenecek e-Belgelerde tanımlanan ilgili alana HKS bildirimi sonucu sistem tarafından üretilen 19 karakterli "Künye Numarası" girilmelidir.

Hal Kayıt Sistemine (HKS) Tabi Olan Mükelleflerin, Defterlerini Nasıl Tutmaları Gerekmektedir?

Uygulama kapsamında olan Tüccar ve Komisyonculardan, Basit Usulde vergilendirilen mükellefler ile İşletme Hesabı Esasında defter tutan mükellefler; defterlerini 486 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde usul ve esasları açıklanan Defter Beyan Sistemi aracılığıyla tutmaları gerekmektedir. Bilanço esasına tabi olana kadar ayrıca e-Defter uygulamasına başvuru yapmalarına gerek yoktur.

Hal Kayıt Sistemine tabi olup Tüccar veya Komisyoncu tanımına girmeyen diğer mükelleflerin, e-Belge ve e-Defter uygulamalarına, diğer genel sebeplerle geçiş zorunluluğunun bulunup bulunmadığının Genel Tebliğde yer alan diğer genel esaslar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir.

HAL KAYIT SİSTEMİNE (HKS) TABİ OLAN MÜKELLEFLERİN E-BELGE BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Söz konusu uygulamalara başvurabilmek ve uygulamalar kapsamında oluşturacağınız belgelerin imzalanması için tüzel kişiler için Mali Mühür, gerçek kişiler için Mali Mühür veya Nitelikli Elektronik Sertifika (e-İmza) temin etmeleri (Daha önceden e-Belge veya e-Defter uygulamalarına geçildi ise tekrar Mali Mühür/Nitelikli Elektronik Sertifika başvurusu yapılmasına gerek bulunmamaktadır) ve süresinde ilgili uygulamalara başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

Mali Mühür Sertifikası başvurusu işlemleri elektronik ortamda mportal.kamusm.gov.tr/bp/edf.go adresinden ilgili alanlar doldurularak, Nitelikli Elektronik Sertifika başvurusu işlemleri ise Nitelikli Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı kuruluşlara başvurularak gerçekleştirilecektir.

Mali Mühür /Nitelikli Elektronik Sertifika teminini sağlandıktan sonra e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu ve e-Defter uygulamalarına aşağıda belirtilen adreslerden başvuru yapılmalıdır.

e-Fatura başvurusu için tıklayınız

e-Arşiv Fatura ve e-Müstahsil Makbuz başvurusu için tıklayınız

e-İrsaliye başvurusu için tıklayınız

e-Defter başvurusu için tıklayınız

Kapsama giren mükellefler, e-Belge uygulamaları için GİB Portal veya Özel Entegratör yöntemlerinden birini tercih edebilirler. Ayrıca hali hazırda bir Özel Entegratör kuruluş ile herhangi bir e-Belge uygulamasından yararlanan mükelleflerin diğer e-Belge uygulamaları için başka Özel Entegratör kuruluşlardan da yararlanabilmesi mümkündür.