193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nda açıklanan mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirlere gayrimenkul sermaye iradı denilmektedir. Gayrimenkul sermaye iradı belirli şartlar altında gelir vergisine tabidir.
Mesken kira geliri elde edenler, elde ettikleri kira gelirinin 2020 yılı için istisna tutarı olan 6.600 TL'yi geçmesi durumunda GMSİ beyannamesi vermek zorundalar. 2020 yılı içerisinde 6.600 TL ve altında mesken kira geliri elde edenler beyanname vermek zorunda değildir.
Götürü Gider Yöntemi: Bu yöntemde belge aranmaksızın kira gelirlerinden istisna tutarı düşüldükten sonra kalan miktarın yüzde 15'i götürü gider olarak hasılattan indirilir.
Gerçek Gider Yöntemi: Bu yöntemin seçilmesi halinde, kira gelirinden GVK'da açıklanan giderler indirilebilir. Fakat, bu giderlerin vergiden istisna edilen tutara isabet eden bölümü indirilemez. İndirim konusu yapılan giderlerin belgelendirilmesi zorunludur ve bu belgelerin 5 yıl boyunca saklanması gerekmektedir.
Kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, gayrisafi hasılattan indirilebilecek gerçek giderlerin toplam tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır.
Örneğin, 2020 yılında 12.000 TL kira geliri elde eden bir mükellefin bu yıl içinde yaptığı indirilebilir nitelikteki harcamalar toplamı 3.000 TL'dir. Konut kira geliri istisnasından yararlanan bu mükellefin gerçek gider yöntemini seçmesi halinde indirilebilecek gideri ne kadardır?
Götürü gider yöntemini tercih eden mükellefler, (hakları kiraya verenler hariç) kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın yüzde 15'i oranındaki götürü gideri gerçek giderlere karşılık olmak üzere indirebilirler. Fakat, bu yöntemi seçen kişiler 2 yıl sonra gerçek gider yöntemine dönebilirler.
Götürü gideri usulünü tercih edenler 2 yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemez. Gerçek gider usulünden faydalananlar ise diledikleri zaman götürü gider yönteminden yararlanabilirler.
Vergi kesintisine (tevkifata) tabi işyeri kira gelirleri elde edenler, kira gelirlerinin brüt tutarı 2020 yılı için beyanname verme sınırı olan 49.000 TL'yi geçmesi durumunda beyanname vermek zorundalar.
Vergi kesintisine tabi olmayan işyerlerinden kira geliri elde edenler ise 2020 yılı için beyanname verme sınırı olan 2.600 TL'yi geçmeleri durumunda beyanname vermek zorundalar.
İşyeriyle birlikte mesken kira geliri de elde edilmesi durumunda mesken kira gelirinin 6.600 TL istisna tutarı düşüldükten sonraki kalan tutarı ile işyeri kira geliri toplamının brüt tutarının 49.000 TL'yi geçmesi durumunda mükellefler hem işyeri hem de konut kira gelirini beyan etmek zorundadır. Mesken kira geliri eğer 6.600 TL tutarının altında ise toplama dahil edilmez.
Meskenlerde elde edilen kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, 2020 yılı için 6.600 TL'lik istisnadan yararlanılamaz. Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamede yer almayan konut kirası gelirlerini, kendiliklerinden, süresinden sonra verecekleri beyanname ile beyan edenler söz konusu istisnadan yararlanabilirler.
Kira gelirinin beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin vergi dairesince tespit edilmesi halinde, vergi dairesi tarafından cezalı tarhiyat yapılır.