Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN): Vergi Denetiminde Yeni Dönem

Türkiye’de işletme sahibiyseniz ya da mali müşavir olarak hizmet veriyorsanız, 1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla hayatımıza giren Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN) hakkında bilgi sahibi olmanız gerekiyor. Çünkü bu sistem, klasik vergi denetim anlayışını tamamen değiştirdi ve vergi dünyasında yepyeni bir dönemin kapılarını araladı.

Eskiden denetimler yıllar sonra yapılır, dosyalar geriye dönük incelenirdi. Ancak KURGAN sayesinde artık her işlem anlık olarak analiz ediliyor. Yani attığınız her finansal adım, kestiğiniz her fatura ya da yaptığınız her havale, sistem tarafından eş zamanlı takip ediliyor.

KURGAN Nedir?

Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN), Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından geliştirilen yapay zekâ destekli bir anlık vergi denetim ve risk analiz sistemidir.

Basitçe ifade etmek gerekirse:

• Maliye’nin 7/24 çalışan, her işlemi gören “dijital gözü”dür.
• Riskli görülen her hareketi işaretler ve mükellefi “izaha davet” eder.
• Amaç, sahte belge kullanımını ve uyumsuzlukları daha ortaya çıktığı anda engellemektir.

KURGAN Ne İş Yapar?

• Risk Analizi Sistemi: KURGAN, kuruluş aşamasından itibaren işlemleri analiz edip işlem risk puanları üretir.
• Cari Verilerle Çalışma: e-Belge, muhasebe kayıtları ve diğer güncel veriler sistemin analiz altyapısını oluşturur.
• Mutabakat & Bilgi İsteme: Sistem tarafından yüksek risk puanı verilen işlemler için mükelleflere bilgi isteme yazıları gönderilir.
• İşlem Odaklı Risk: Mükellefe değil, işleme risk puanı atanır; bu sayede sistem daha hassas çalışır.

KURGAN’ın amacı, sahte belge kullanımını erken aşamada tespit etmek ve denetim kaynaklarını verimli kullanmaktır.

KURGAN Nasıl Çalışır?

Sistem üç temel adımda işler:

Sürekli Tarama: Tüm ticari hareketleri anlık olarak tarar.

Risk Skoru: Her işleme düşük, orta veya yüksek risk notu verir.

İzaha Davet: Yüksek riskli görülen işlemlerde, mükelleften açıklama talep eder.

Yani sistem sizi doğrudan cezalandırmaz. Önce açıklamanızı ister. Ancak verdiğiniz izah tatmin edici olmazsa hem ağır mali cezalar hem de hapis riski gündeme gelebilir.

KURGAN’ın Dikkat Ettiği Riskli İşlemler

KURGAN’ın radarına takılabilecek başlıca durumlar şunlardır:

• Sahte belge kullanımı (affı olmayan bir durumdur)
• KDV beyannamesi ile gelir tablosu arasındaki uyumsuzluklar
• Sektör ortalamasına aykırı kâr oranları
• Stoklar ile faturalar arasında tutarsızlık
• Fiilen olmayan mal için fatura düzenleme

Örneğin, stoklarınızla kayıtlarınız tutmuyorsa sistem bunu saniyeler içinde fark eder ve sizi izaha davet eder.

Mükelleflerin Dikkat Etmesi Gerekenler

1. İşlemlerin Gerçekliğine Dikkat

Fatura, alış/satış belgeleri ile yapılan tüm işlemler gerçek olmalı; sistem, gerçeklikten uzak işlemleri riskli kategoride değerlendirecek.

2. Kast (Bilerek Kullanma) Unsuru

Mükelleflerin “bilmeden kullanma” savunması ileri sürme olasılığı sınırlı olacak; değerlendirme objektif kriterlere dayanacak

3. Bilgi İsteme Yazılarına Dikkat

KURGAN tarafından gönderilen bilgi isteme yazıları, mükellefin risk durumunu anlamasına yardımcı olur; zamanında cevap verilmesi avantaj sağlar.

4. Düzeltme Beyannamesi Kullanımı

Kayıtlarda yer alan işlemle ilgili doğru olmayan beyanlar, düzeltme beyannamesi ile düzeltilmeli; sistem bu yönüyle de bir sinyal alabilir.

5. Teminat İmkanı

Denetim süreçlerinde teminat istenmesi olasılığı bulunduğundan, sektörel, geçmiş performans vs. kriterler göz önüne alınmalı.

6. İç Denetim ve Ön Kontroller

İş süreçleri iç denetimle gözden geçirilmeli; riskli işlemler belirlenip önlem alınmalı.

KURGAN Cezaları

KURGAN sonrası dönemde cezalar oldukça ağırdır:

• Vergi kaybı tutarının 3 katı ceza (hem KDV hem gelir/kurumlar vergisi için ayrı ayrı)
• 8 yıla kadar hapis cezası (vergi kaçakçılığı kapsamında)
• Teminat talebi ve ihtiyati haciz (soruşturma aşamasında bile uygulanabilir)

Bu nedenle işletmelerin ve mali müşavirlerin bu yeni sisteme tam uyum sağlaması hayati önem taşır.

İşletmeler ve Mali Müşavirler İçin Yol Haritası

KURGAN radarına girmemek için neler yapılmalı? İşte işletmeler için kontrol listesi:

1. e-Fatura ve e-Arşiv belgelerinizi düzenli kontrol edin.

2. Stok sayımlarını fiilen yapın, kayıtlarla birebir uyumlu olmasına özen gösterin.

3. Beyannameleri, gelir tablosunu ve bilançoyu birbiriyle tutarlı hale getirin.

4. Riskli gördüğünüz işlemleri önceden mutlaka mali müşavirinize danışın.

5. Mali müşavirlerinizi stratejik bir iş ortağı gibi görün.

KURGAN, Türkiye’de vergi denetimini kökten değiştiren bir sistem olarak artık hayatımızda. Anlık izleme ve risk analizi sayesinde, uyumsuzluklar daha işin başında tespit ediliyor. Bu da hem işletmelerin hem de mali müşavirlerin çok daha dikkatli hareket etmesini zorunlu kılıyor.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

KURGAN ne demek, açılımı nedir?

KURGAN, “Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi”nin kısaltmasıdır. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından geliştirilen bu yapay zekâ tabanlı sistem, şirketlerin tüm finansal işlemlerini anlık olarak izler ve riskli görülen hareketleri işaretleyerek mükellefleri uyarır.

KURGAN ile klasik vergi denetimi arasındaki fark nedir?

Eskiden vergi denetimleri yıllar sonra yapılırken, KURGAN sayesinde işlemler anlık olarak takip ediliyor. Bu da geçmişe dönük değil, eş zamanlı bir denetim anlamına geliyor.

KURGAN küçük işletmeleri de kapsıyor mu?

Evet. KURGAN sistemi, ölçek fark etmeksizin Türkiye’de faaliyet gösteren tüm işletmeleri kapsar. Küçük işletmeler de riskli işlem yaptığında sistemin radarına girebilir.

KURGAN ne zaman uygulamaya başlandı?

1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla uygulamaya konuldu.

KURGAN hangi durumlarda alarm verir?

• Sahte belge kullanımı
• Beyannamelerle mali tablolar arasındaki uyumsuzluk
• Sektör ortalamasına aykırı kâr oranları
• Stok kayıtlarıyla fiili durumun uyuşmaması
• Fiilen var olmayan mal için fatura kesilmesi

KURGAN uyarısı geldiğinde ne yapmak gerekir?

Sistem tarafından izaha davet edildiğinizde, işleminizi ayrıntılı şekilde açıklamanız gerekir. Açıklamanız yeterli bulunmazsa cezai süreç başlayabilir. Bu nedenle bu noktada mutlaka mali müşavirinizden destek almanız önemlidir.

KURGAN nedeniyle hangi cezalar uygulanabilir?

• Vergi kaybı tutarının 3 katı ceza (hem KDV hem de gelir/kurumlar vergisi için ayrı ayrı)
• 8 yıla kadar hapis cezası (vergi kaçakçılığı kapsamında)
• Teminat talebi ve ihtiyati haciz (soruşturma aşamasında bile uygulanabilir)

Sahte Belge ile Mücadele Stratejisi ve KURGAN Mükellef ve Meslek Mensupları Rehberine ulaşmak için tıklayınız.

Yasal Uyarı

Bu internet sitesinde yer alan tüm içerikler, yalnızca ziyaretçilere bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır ve herhangi bir tavsiye niteliği taşımaz. Mysoft, sitedeki bilgilerin doğruluğu, güncelliği veya kullanımıyla ilgili herhangi bir garanti vermemektedir. Bu bilgileri kullanmadan önce, ilgili konuda bir profesyonele danışmanız önerilir. Mysoft, sitedeki içeriklerden kaynaklanabilecek zararlarla ilgili sorumluluk kabul etmez. Lütfen siteyi ve içeriklerini kullanmadan önce Kullanım Koşulları’nı dikkatlice inceleyiniz.